Moeder Gods van het brandend niet verbrandende Braambos

Geplaatst op 24 februari 2011

Moeder Gods

Naar een Russische icoon uit de 19^e eeuw.

De afbeelding

Deze icoon wordt gekenmerkt door een gecompliceerde iconografie, gebaseerd op de Akathistoshymne van kerkvader Ephraem. Deze hymne ter ere van de Moeder Gods, een loflied op haar zuiverheid, bestaat uit 24 strofen en wordt staande gezongen (‘a-kathis’ is Grieks voor ‘zonder zitten’) op de vijfde zaterdag van de vasten.

De_Akathistos_Hymne (Nederlandse vertaling)
De Akathistos-hymne beluisteren

De icoon dankt haar naam aan een zin uit deze hymne:
‘Zoals het braambos brandde, maar niet verbrandde, zijt gij maagd gebleven, O, Heilige Moeder Gods’.
Dit is tevens het hoofdthema van de afbeeldingen op de icoon.

In de hoeken zijn vier oudtestamentische visioenen weergegeven, die verband houden met en verwijzen naar de maagdelijkheid van de Moeder Gods:

• Linksboven is het Mozes, die opkijkt naar de brandende braambos, waarin een afbeelding van de Moeder Gods te zien is (Exodus 3:1-6)
• Rechtsboven wordt de tong van Jesaja door een engel gereinigd met een vurig kooltje; hij ontvangt de profetie over Immanuel (Jesaja 11:1)
• Linksonder ziet Ezechiël Christus door een gesloten poort stappen, voorafbeelding van de menswording van Christus via zijn maagdelijke Moeder.
• Rechtsonder droomt Jacob van een ladder, die tot in de hemel reikt en waarlangs engelen opklimmen.

In de Akathistoshymne komt ook de strofe voor: ‘Gegroet hemelse ladder, waarlangs God is afgedaald, brug, welke van de aarde ten hemel leidt’. De Moeder Gods in het midden is op deze icoon ook met een ladder afgebeeld. Een roos met 8 blaadjes, waarin telkens een engel staat, horen bij even zoveel aanroepingen in de Akathistoshymne:

1. Engel met bodestaf: ‘Gegroet uit wie de vreugde zal verschijnen’.
2. Engel met zwaard: ‘Gegroet door wie de vijanden worden geveld’.
3. Engel met de eeuwig ronde vorm (met kaars): ‘Gegroet die maagdelijkheid aan moederschap paart’.
4. Engel met kaars in rechthoekige vorm: ‘Gegroet die het Licht op onuitsprekelijke wijze baart’.
5. Engel met lamp: ‘Gegroet, baken van genade, nimmer gedoofd’.
6. Engel met vuur: ‘Gegroet, vuurzuil en gids voor al wie door het duister schrijden’.
7. Engel met bekers: ‘Gegroet goddelijke gaven stromen door U de wereld in’.
8. Engel met kistje: ‘Gegroet schatkist van Gods wijsheid’.

Het getal acht is een volmaakt getal, en de Moeder Gods wordt ook wel met de woorden ‘roos’ en ‘ster’ aangeroepen.
In het midden is een rode ster te zien, met de vier  evangelistensymbolen:

• De mens/engel als symbool Matteüs
• De adelaar staat voor Johannes
• De stier staat voor Lucas
• De leeuw staat voor Marcus

Samen met de blauwe ster, waarin engelen zijn afgebeeld, vormt de rode ster een 8-puntige ster. De 8 staat voor het toekomstige tijdperk, de wereld van God. In het hart van de icoon is de Moeder Gods met haar Zoon afgebeeld.

Meer over de symbolische betekenis van de icoon van de ‘Moeder van het  brandend niet-verbrandende braambos’ is te vinden in het nummer 107/108 van Eikonikon:
Meer informatie over de icoon en de Akathistos hymne

Inscripties

De inscripties luiden:
МОЦСέЙ (‘Mozes’)
ЙСÁÏA (‘Isaias’)
IЄЗЄКĺЛћ (‘Ezechiël’)
ÎAКОВZ (‘Jacob’)

IC XC (‘Jezus Christus’)
ΜΡ θΥ (Meter Theou, ‘Moeder Gods’)

02-2011

Deze icoon is te koop.
Neem contact op met Liesbeth