Moeder Gods met Drie Handen

Geplaatst op 1 februari 2012

Moeder Gods

De afbeelding

De icoon van de Moeder Gods met drie handen (‘Tricherousa’) is een variant op de Moeder Gods Hodegetria (‘Zij die de Weg Wijst’). Een verschil is echter dat hier het kind op de rechter arm van zijn moeder zit en niet op haar linker arm en dat er onderaan op de icoon een derde hand van de Moeder Gods is afgebeeld. De oer-icoon bevindt zich in het klooster van Chilandariou op Athos en het ontstaan ervan is te danken aan Johannes van Damascus, die leefde ten tijde van het iconoclasme (726-843).

De theoloog Johannes van Damascus (ca. 673 – ca.753), die in Palestina leefde, was een fel pleitbezorger van de iconenverering en gaf daaraan onder andere uiting in zijn geschrift De Fide Orthodoxa. Dit zou bij de Byzantijnse keizer Leo III niet in goede aarde zijn gevallen en op zijn bevel werd de rechter hand van Johannes afgehakt, zodat hij niet meer zou kunnen schrijven. Johannes bad tot de Moeder Gods bij een icoon, waarop de Moeder Gods zelf aan hem verscheen. Zij droeg hem op hymnen te schrijven ter ere van Christus en de Moeder Gods. Daarna verhoorde ze zijn gebed en groeide de hand van Johannes weer terug. Als dank schonk Johannes daarop een votiefhand aan de icoon van de Moeder Gods.

De icoon werd vanuit Palestina overgebracht naar het Sabas-klooster in Jeruzalem, en werd in de twaalfde eeuw geschonken aan Sava, aartsbisschop van Servië. Bij de Turkse inval in Servië, aan het eind van de veertiende eeuw, werd de icoon per muilezel naar het Servische Chilandariou-klooster op de heilige berg Athos gebracht, waar de icoon zich tot op heden bevindt. Bijzonder is dat de icoon in het klooster de functie van abdis vervult. Het is één van de beroemdste wonderdadige iconen in de orthodoxe wereld. Het feest van de Tricherousa wordt gevierd op 28 juni en 12 juli.

Inscripties

IC XC (‘Jezus Christus’)
ΜΡ θΥ (Meter Theou, ‘Moeder Gods’)

02-2012