Anastasis

Geplaatst op 7 april 2010

Feestdagen

De afbeelding

Naar een icoon uit Novgorod uit de 2e helft van de 15e eeuw.

De Anastasis (Grieks voor ‘Opstanding’) wordt ook wel ‘Nederdaling ter helle’ of ‘Opstanding door Christus’ genoemd. Het is een Paasicoon. De voorstelling is onder meer gebaseerd op het apocriefe evangelie van Nicodemus: In de dagen tussen zijn dood en zijn verrijzenis zou Christus zijn afgedaald naar het voorgeborchte van de hel, of naar het dodenrijk, om de zielen van de rechtvaardige mensen uit voorchristelijke tijden te bevrijden. Het paradijs was immers na de zondeval gesloten en werd door Christus’ kruisdood pas weer geopend.

Adam, de langst wachtende, wordt door Christus bij de pols genomen (daar bevindt zich de levensslagader), omhoog getrokken en tot leven gewekt. Vervolgens is het de beurt aan Eva, die op de ikoon aan de rechterzijde is afgebeeld. Christus is omgeven door een groot, stralend aureool. Hij heeft het kruis in de linkerhand, terwijl hij met zijn voeten de poorten van de onderwereld met geweld open trapt. Grendels, kettingen en sloten, sleutels en een bijl liggen op de grond, in het donker van een gapende grot. (Een dergelijke grot is overigens ook op veel Kersticonen te zien). Ter linker en ter rechter zijde, achter Adam en Eva, wachten rechtvaardigen, koningen en profeten, op hun beurt om verlost te worden. De gekroonde koningen aan de linker zijde zijn David en Salomo.

De voorstelling is in de Byzantijnse wereld van grote betekenis, omdat het moment wordt weergegeven waarop Christus, door zijn lijden en dood, de ban van de erfzonde verbreekt, met andere woorden de wederopstanding van de mens door Christus. Het feest van de Anastasis draait om het geloof en de hoop dat alle mensen ooit samen met Christus zullen verrijzen. In het Grieks heet het paasfeest ook Anastasis. In het westen ligt de nadruk van het Paasfeest meer op de verrijzenis van Christus zelf.

Filmpje met achtergrondinformatie (Engelstalig)

Inscripties

HΑΓΙΑ ΑΝΑĆTACIC(De Heilige Anastasis)

04-2010