Anastasis

Geplaatst op 29 maart 2015

Feestdagen

De afbeelding

Naar een moderne Griekse icoon. De Anastasis (Grieks voor ‘Opstanding’) wordt ook wel ‘Nederdaling ter helle’ of ‘Opstanding door Christus’ genoemd. Het is een Paasicoon.

De voorstelling is onder meer gebaseerd op het apocriefe evangelie van Nicodemus:

In de dagen tussen zijn dood en zijn verrijzenis zou Christus zijn afgedaald naar het voorgeborchte van de hel, of naar het dodenrijk, om de zielen van de rechtvaardige mensen uit voorchristelijke tijden te bevrijden. Het paradijs was immers na de zondeval gesloten en werd door Christus’ kruisdood pas weer geopend.

Adam, de langst wachtende, wordt door Christus bij de pols genomen (daar bevindt zich de levensslagader) en zo tot leven gewekt. Vervolgens is het de beurt aan Eva, die op de icoon aan de rechterzijde met een rood kleed is afgebeeld. Christus is omgeven door een groot, stralend aureool. Met zijn voeten heeft hij de poorten van de onderwereld met geweld open getrapt. De deuren midden onder afgebeeld, en ook veel grendels, kettingen en sloten, sleutels en een bijl in het donker van een gapende grot. (Een dergelijke grot is overigens ook op veel Kersticonen te zien) Ter linker en ter rechter zijde, achter Adam en Eva, wachten rechtvaardigen, koningen en profeten, op hun beurt om verlost te worden. De gekroonde koningen aan de linker zijde zijn David en Salomo. Een aantal profeten is te herkennen aan hun profetenmuts. Rechts is Mozes met de steen met de 10 geboden te zien. De voorstelling is in de Byzantijnse wereld van grote betekenis, omdat het moment wordt weergegeven waarop Christus, door zijn lijden en dod, de ban van de erfzonde verbreekt, met andere woorden de wederopstanding van de mens door Christus. Het feest van de Anastasis draait om het geloof en de hoop dat alle mensen ooit samen met Christus zullen verrijzen. In het Grieks heet het paasfeest Anastasis. In het westen ligt de nadruk van het Paasfeest meer op de verrijzenis van Christus zelf.

Filmpje met achtergrondinformatie over verrijzenisiconen

Inscripties

H ΑΝΑĆTACIC (De Anastasis)

IC XC (Jezus Christus)

Ό ω N (‘Hij die is, de Zijnde’)