Geboorte van Christus

Geplaatst op 15 december 2013

Feestdagen

De afbeelding

Kersticoon naar een icoon (fresco) in de Geboortekerk, Bethlehem (detail).

De geboortekerk in Bethlehem werd in de 6e eeuw gebouwd op de plek waar Christus is geboren. Op deze plaats was al eerder een kerk gebouwd door keizer Constantijn, in opdracht van zijn moeder Helena. Die is echter in 529 bij de Samaritaanse opstand in vlammen opgegaan. De 6e-eeuwse basilica wordt beheerd door het Grieks-orthodoxe patriarchaat van Jeruzalem. In de 19e eeuw is er een katholiek gedeelte aan gebouwd, de Catharinakerk. Er zijn twee trappen die leiden naar de crypte onder de kerk, waar Christus zou zijn geboren. Een zilveren ster in de vloer markeert deze heilige plaats.

Op de muur in een nis erboven bevindt zich een muurschildering, waar deze icoon een fragment van is.

Het is een opmerkelijke afbeelding, waarbij de Moeder Gods en Jozef geknield zijn aan weerszijden van een rieten mand, waarin de pasgeborene te zien is. Op oudere, meer oosterse afbeeldingen bevindt de Moeder Gods zich op een bakermat en heeft zij haar gelaat afgewend van haar pasgeborene. Hij heeft, als Zoon van God, immers geen menselijke verzorging nodig. Het gebeuren speelt zich af in een grot, een holte in een tapvormig gebergte, zoals dat op iconen normaliter wordt weergegeven. In de grot zijn een os en een ezel te zien, wat op bijvoorbeeld oudere Russische iconen niet het geval is. Daar zijn een os en een paardje te zien (in plaats van een ezel), want een ezel, een mediterraan dier, was in het oude Rusland niet bekend. Het gaat hier dus duidelijk om een icoon die gekenmerkt wordt door westerse invloeden. De Moeder Gods is wel, zoals op iconen gebruikelijk, gekleed in een purperen maphorion (bovenmantel) met drie sterren, waarvan er twee te zien zijn. Purper is een keizerlijke (heel dure!) kleur. Jozef heeft een eenvoudig okerkleurig kleed aan. Het kind ligt in een gevlochten rieten mand en niet in een aan een doodskist refererende stenen bak, zoals gebruikelijk op iconen. (Vooruitwijzend aan zijn dood en opstanding uit het graf)

Inscripties

IC XC (Jezus Christus)

MP θY(Meter Theou, Moeder Gods)

Het aureool van het kind is een kruisnimbus, met de letters Ό ω N (Hij die Is, De Zijnde)

12-2013