Noli me tangere (Paasicoon)

Geplaatst op 5 april 2023

Feestdagen, Heiligen

Paasicoon van het type ‘Noli me tangere’ (Raak me niet aan, Lat.)
Op Paasmorgen gaan drie vrouwen (de drie Maria’s of myrophoren, mirre-draagsters) naar het graf van Christus om zijn lichaam te verzorgen met welriekende oliën en kruiden. Bij het graf aangekomen, ontdekken zij dat de steen voor de opening is weggerold en dat het graf leeg is. Bij het graf treffen zij een engel (engelen) aan, die hen vertelt van de opstanding van Christus.
De drie Maria’s zouden Maria Clopas, Maria Salomé en Maria Magdalena zijn. Op iconen wordt de Moeder Gods vaak als een van deze mirre-draagsters afgebeeld. Zo ook op deze icoon. De Moeder Gods is het symbool van de kerk.
Het hoofdthema van deze icoon is ‘Noli me tangere’.  Maria Magdalena, een van de mirre-draagsters, staat wenend bij het graf van Christus. Een engel vraagt waarom ze zo bedroefd is. Ze antwoordt: “Ze hebben mijn Heer weggenomen en ik weet niet waar ze Hem hebben neergelegd”. Als ze zich omdraait, denkt ze een tuinman te zien, maar het is Christus zelf. Als hij haar naam noemt, herkent ze hem. Maar Christus zegt tot haar: “Raak me niet aan want ik ben nog niet opgestegen naar mijn vader”.

Iconografie
Op deze icoon zijn Maria Magdalena en Christus afgebeeld op het moment dat Christus ‘Noli me tangere’ tot haar zegt. Rechtsboven is te zien dat de drie Maria’s bij het lege graf zijn aangekomen en tot hun grote schrik ontdekken dat het graf leeg is. Een engel zit op de rand van de sarcofaag.  In het midden is Maria Magdalena nogmaals afgebeeld op het moment dat een van de engelen aan haar vraagt waarom ze zo bedroefd is.  Aan de linkerkant knielen Maria Magdalena en de Moeder Gods voor Christus, als ze hem in de tuinman hebben herkend. Middenvoor tenslotte is te zien dat Christus ‘Noli me tangere’ zegt tegen de knielende Maria Magdalena. Midden onder staat de pot met olie die ze had meegebracht om het lichaam te verzorgen.
De Moeder Gods is herkenbaar aan de drie gouden sterren op haar maphorion (mantel).
Links bovenaan is de calvarieberg met de drie kruisen afgebeeld.

Inscripties
Ο ΑΓΙΟC ΤΑΦΟC — HO HAGIOS TAPHOS (Het heilig graf)
Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ Η ΜΑΓΔΑΛΙΝΗ — HE HAGIA MARIA HE MAGDALINE (de heilige Maria Magdalena)
ΜΗ ΜΟΥ ΑΠΤΟΥ  — ΜE MOU APTOU (Raak me niet aan)
 ‘O ω Ν. (Hij die is, De Zijnde) in het aureool van Christus.
IC XC staat voor ‘Jezus Christus’
ΜΡ θΥ ( ΜΗΤΕΡ ΘΕΟΥ, Meter Theou’, ‘Moeder Gods’)